نیاکان یعقوب (قرآن)نياكان، اسم و جمع «نيا» است. نيا به معناى پدر پدر و پدر مادر و به معناى جدّ آمده است . [۱]
لغت‌نامه، ج ۱۴، ص ۲۰۲۶۳ و ۲۰۲۷۰، «نيا» و «نياكان»
و جدّ نيز به معناى پدر پدر و پدر مادر و هر چه نسبشان بالاتر رود مى‌باشد. جدّ به معناى بزرگى و نيكبختى و پولدارى نيز آمده، ولى در اصطلاح فقهای امامیّه به معناى نخست استعمال شده است [۳]
دايرةالمعارف تشيّع، ج ۵، ص ۳۱۹، «جدّ».
در این مقاله آیات مرتبط با نیاکان حضرت یعقوب علیه‌السلام معرفی می‌شوند.۱ - نام نياكان حضرت يعقوب••• حضرت ابراهيم و اسحاق عليهماالسلام از نياكان حضرت یعقوب علیه‌السلام: ... إِذْ حَضَرَ يَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِذْ قالَ لِبَنِيهِ ما تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْدِي قالُوا نَعْبُدُ إِلهَكَ وَ إِلهَ آبائِكَ إِبْراهِيمَ وَ إِسْماعِيلَ وَ إِسْحاقَ .... آيا شما به هنگامى كه مرگ يعقوب فرا رسيد حاضر بوديد؟ در آن هنگام كه به فرزندان خود گفت پس از من چه چيز را مى‌پرستيد؟ گفتند خداى تو و خداى پدرانت، ابراهيم و اسماعیل و اسحاق، خداوند يكتا و ما در برابر او تسلیم هستيم. اين نكته نيز قابل توجه است كه حضرت" اسماعيل" پدر يا جد" يعقوب" نبود، بلكه عموى او بود، در حالى كه در آيه مورد بحث كلمه" آباء" جمع" اب" به كار رفته، و از اينجا روشن مى‌شود كه در لغت عرب گاهى كلمه" اب" به عمو اطلاق مى‌گردد، و از همين رو مى‌گوئيم اگر اين كلمه در مورد" آزر" در قرآن به كار رفته مانع از آن نيست كه آزر عموى ابراهيم باشد نه پدرش (دقت كنيد). ••• حضرت ابراهیم علیه‌السلام از نياكان حضرت يعقوب: ۱. وَ تِلْكَ حُجَّتُنا آتَيْناها إِبْراهِيمَ .... وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ ....اينها دلايل ما بود كه به ابراهيم در برابر قومش داديم درجات هر كس را بخواهيم (و شايسته باشد) بالا مى‌بريم، پروردگار تو حكيم و دانا است.و اسحاق و يعقوب را به او (ابراهيم) بخشيديم و هر كدام را هدایت كرديم و نوح را (نيز) قبلا هدايت نموديم و از فرزندان او داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را (هدايت كرديم) و اينچنين نيكوكاران را پاداش مى‌دهيم. ۲. فَلَمَّا اعْتَزَلَهُمْ وَ ما يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ وَ كُلًّا جَعَلْنا نَبِيًّا وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ ... وَ مِنْ ذُرِّيَّةِ إِبْراهِيمَ ... هنگامى كه از آنها و از آنچه غير خدا مى‌پرستيدند كناره‌گيرى كرد ما اسحاق و يعقوب را به او بخشيديم، و هر يك را پيامبر بزرگى قرار داديم.آنها پيامبرانى بودند كه خداوند مشمول نعمتشان قرار داده بود، از فرزندان آدم و از كسانى كه با نوح بر کشتی سوار كرديم، و از دودمان ابراهیم و يعقوب، از آنها كه هدايت كرديم و برگزيديم، آنها كسانى بودند كه وقتى آيات خداوند رحمان بر آنان خوانده مى‌شد به خاك مى‌افتادند و سجده مى‌كردند، در حالى كه گريان بودند. گفته شده است: ابراهيم علیه‌السلام از نياكان حضرت يعقوب بود. ۲ - موحد بودن نیاکان حضرت یعقوبنياكان يعقوب از جمله موحّدان مبرّا از شرک: أَمْ كُنْتُمْ شُهَداءَ إِذْ حَضَرَ يَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِذْ قالَ لِبَنِيهِ ما تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْدِي قالُوا نَعْبُدُ إِلهَكَ وَ إِلهَ آبائِكَ إِبْراهِيمَ وَ إِسْماعِيلَ وَ إِسْحاقَ إِلهاً واحِداً وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ.آيا شما به هنگامى كه مرگ يعقوب فرا رسيد حاضر بوديد؟ در آن هنگام كه به فرزندان خود گفت پس از من چه چيز را مى‌پرستيد؟ گفتند خداى تو و خداى پدرانت، ابراهيم و اسماعيل و اسحاق، خداوند يكتا و ما در برابر او تسليم هستيم. ۳ - پانویس
۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۶۱۵، برگرفته از مقاله «نیاکان یعقوب». |